O psychologicznych i dydaktycznych barierach w nauce języka obcego oraz o tym, jak je pokonać, mówi Katarzyna Bukowska, psycholog i lektor ze szkoły języków obcych online Edoo.pl.
Jak nie nudzić się, ucząc się języka obcego?
Nauka języka obcego zdecydowanie powinna przybierać różne formy. Różnorodność pobudza do myślenia i motywuje do aktywnego uczestnictwa w lekcjach. Powtarzalne ćwiczenia powodują z kolei, że się wyłączamy, a sama nauka staje się „usypiająca”. Im więcej dynamiki i zaskoczenia, tym lepiej. Nawet gdy powtarzamy zdania w celu utrwalenia danej konstrukcji, warto zamieniać powtarzane elementy, używać co chwilę innych czasowników bądź rzeczowników. Jest to pobudzające i czyni nasz mózg bardziej elastycznym, jeśli chodzi o umiejętność tworzenia zdań.
Co może się okazać największą – według dydaktyków i psychologów – barierą w nauce języka obcego?
Kluczową sprawą jest tutaj podejście uczniów. Ci, którzy przejawiają pozytywne nastawienie do nauki, uczą się zazwyczaj szybciej, łatwiej i skuteczniej. Uczniowie o negatywnym nastawieniu, przekonani, że brak im tzw. predyspozycji językowych, uczą się wolniej. Choć nie zawsze świadomie, z góry zakładają brak sukcesu, przez co nauka idzie im opornie, a oni sami szybko się zniechęcają i rezygnują. Często jest też tak, że uczniowie czują się znużeni, ponieważ osiągane przez nich wyniki są niewspółmierne do wcześniejszych oczekiwań i zainwestowanego czasu oraz pieniędzy. Dlatego, zwłaszcza na wcześniejszych etapach językowej edukacji, ważna jest cierpliwość i systematyczność, bo na satysfakcjonujące wyniki trzeba czasem poczekać. Podsumowując, najlepiej zadziała pozytywne nastawienie, umiarkowane tempo nauki i nie za wysokie oczekiwania. Nauka powinna być przyjemna. Do tego, by taka była, powinien zmierzać każdy lektor i uczeń.
Czy jest tak zwana „najlepsza pora dnia” na naukę języka obcego?
Każdy moment jest dobry! Nie ma uniwersalnej, najlepszej pory dnia na naukę języka. Powinniśmy dopasować ją do swoich indywidualnych upodobań, sprawdzając, kiedy nasza nauka jest najbardziej skuteczna. Warto też pamiętać o systematyczności – niby to oklepane stwierdzenie, ale prawdziwe, i każdy, kto codziennie poświęca chwilę nauce, szybko zauważy postępy.
Jak najlepiej zaplanować indywidualną naukę angielskiego? Jak znaleźć motywację do dalszej nauki?
Regularność jest bardzo istotna. Nauka powinna zostać dokładnie rozplanowana na tygodnie, miesiące, a nawet lata. Można wyznaczyć sobie dokładne godziny lekcji i ich liczbę, na przykład dwa razy tygodniowo po 60 minut lub też, jak już wspominałam, uczyć się codziennie, ale w krótszym czasie, na przykład po 25 minut. Ważne jest, byśmy przestrzegali wyznaczonych pór nauki. Intensywność przyswajania określonej ilości materiału jest kwestią indywidualną. Warto jednak zaczynać każdą lekcję od krótkiego przypomnienia materiału z poprzednich lekcji. Wtedy sami możemy ocenić, co zapamiętaliśmy, a nad czym jeszcze musimy popracować. Motywuje nas to do dalszej nauki.
Mówi się, że duże znaczenie w nauce jakiegokolwiek przedmiotu ma to, czy jesteśmy wzrokowcami, słuchowcami czy kinestetykami. Co to znaczy? Jak rozpoznać u siebie te predyspozycje? Jak je wykorzystać?
Wzrokowcy uczą się, zapamiętując, co i gdzie zostało napisane na danej stronie. Posiadają zdolność zapamiętywania pisowni w języku obcym. W pewien sposób „widzą” zapamiętany tekst, a następnie go odtwarzają. Podczas wypowiedzi używają słów dotyczących kolorów i obrazów. O słuchowcach mówi się natomiast, że mają swój „wewnętrzny magnetofon”. Z łatwością zapamiętują i bardzo dokładnie odtwarzają to, co ktoś powiedział, dobrze naśladując akcent i intonację. Uczą się najlepiej podczas słuchania wykładów lub czytania na głos. Kinestetycy, inaczej zwani uczuciowcami, najlepiej zapamiętują, ucząc się w sposób „fizyczny”, materialny. Dla nich ważne jest, by nauka pozwalała im na doświadczanie ruchu, na przykład w trakcie słuchania. Lubią korzystać z modeli, obiektów; wykorzystywać w trakcie lekcji zmysł dotyku czy smaku. Najważniejsza jednak podczas ich nauki jest aktywność fizyczna. Predyspozycje te są kształtowane już od najmłodszych lat. Każdy z nas powinien sprawdzić, jaki sposób nauki jest dla niego najskuteczniejszy, ponieważ to na pewno ułatwi naukę języka obcego.
Od czego zacząć i jakie są sprawdzone sposoby na polepszenie jakości naszej nauki?
Przed przystąpieniem do nauki języka można skorzystać z tzw. testu predyspozycji językowych. Test ten sprawdza naszą pamięć dźwiękową i wzrokową, zdolność dostrzegania zależności między pisownią a wymową, umiejętność zauważania reguł gramatycznych oraz umiejętność powtarzania słyszanych wcześniej dźwięków. Taka wiedza przyda się nam podczas nauki każdego języka obcego. Pomoże dobrać zestawy odpowiednich ćwiczeń na każdym jej etapie oraz rozwinąć te umiejętności, których nam brakuje. Oczywiście, test można zrobić także już w trakcie nauki, by była bardziej efektywna. Tu powtórzę jeszcze wcześniejszą poradę – powtarzajcie. Nowe słowa, proste zdania, oraz dla utrwalenia wymowy – to naprawdę działa.
Najważniejszym czynnikiem wpływającym na jakość nauki języka jest nasza wewnętrzna motywacja, czyli uczę się, ponieważ CHCĘ i mnie to interesuje. Motywację może pobudzić chęć znalezienia lepszej pracy, otrzymania awansu, poznania nowych ludzi, ambicjonalna potrzeba dorównania do poziomu znajomości języka naszych przyjaciół, współpracowników oraz pewność siebie, jaką zyskujemy, znając język. Dzięki niemu stajemy się przecież bardziej komunikatywni.
A co do sposobów: bardzo pomocną i ciekawą formą nauki jest czytanie gazet w języku angielskim. Chciałabym zarekomendować czasopismo ANGLORAMA – MAGAZYN DLA UCZĄCYCH SIĘ JĘZYKA ANGIELSKIEGO, który dostarcza przyjemności czytania i możliwości przyswojenia nowych zwrotów i słówek, jak również poszerzenia naszej wiedzy o kulturze i zwyczajach krajów anglojęzycznych. Bardzo fajna jest forma artykułów – przy każdym tekście w języku angielskim na marginesie strony znajdują się polskie tłumaczenia zaznaczonych w tekście słówek. Artykuły są ciekawe i jestem pewna, że każdy znajdzie tam coś dla siebie. Kolejnym sposobem jest oglądanie filmów. Starajmy się jednak na początku nie oglądać całych filmów w oryginale, ponieważ będąc na poziomie podstawowym, niewiele z nich zrozumiemy. Zacznijmy od filmów z polskimi napisami. Słuchając ścieżki dźwiękowej mamy jednocześnie możliwość podpatrzenia na dole ekranu polskiego tłumaczenia, co pozwoli nam szybciej zapamiętać dany zwrot lub sekwencję w języku obcym. Świetne zarówno dla słuchowców, jak i wzrokowców. Także muzykę możemy wykorzystać jako następny element wzbogacania naszego słownictwa w języku obcym. Możemy ściągać z Internetu teksty ulubionych piosenek i samodzielnie próbować je tłumaczyć, starając się zapamiętywać nowe, ciekawe zwroty. Daje nam to dodatkowo pewność siebie wynikającą z faktu, że odtąd doskonale wiemy, co nucimy i o czym są teksty słuchanych przez nas piosenek.
A bardziej niekonwencjonalne propozycje na uczenie się języków?
SKYPE, POSTCROSSING i COUCHSURFING. Metody dla odważnych, lubiących podróżować, poznawać nowych ludzi. SKYPE – posiada w swojej bazie danych użytkowników z całego świata. Łatwo znaleźć osobę posługującą się interesującym nas językiem. Może będzie chciała się z nami skomunikować? POSTCROSSING – trzeba zalogować się na stronie internetowej (www.postcrossing.com) i stworzyć swój profil. Następnie losuje się adresy pozostałych użytkowników z całego świata po to, żeby wysłać im od siebie pocztówkę. Adresat odpisuje i jeżeli znajdzie się wspólny język, można korespondować bez ograniczeń. COUCHSURFING – również zaczynamy od zalogowania się na stronie internetowej (www.couchsurfing.com). Idea jest bardzo prosta – ludzie z całego świata oferują sobie darmowe noclegi podczas swoich podróży i w ten sposób uczą się języka obcego lub go doskonalą oraz poznają kulturę danego państwa. Dzięki temu można mieć obcojęzycznych znajomych na całym świecie.
Ten tekst jest częścią kampanii edukacyjnej Enjoy English, Enjoy Living, która odbywa się pod hasłem „Język to podstawa. Zacznij od podstaw”. Patronem merytorycznym kampanii jest szkoła języków obcych online Edoo.pl. Główny patronat medialny objęli: Polish Express, Panorama, Polacy.co.uk, Ang.pl, patronat wspierający: Praca i Życie za Granicą, Nowy Czas, Lejdiz, Link Polska Express, Goniec.com, Polnews.co.uk oraz Myplymouth.eu. Więcej na temat kampanii znajdziesz w serwisie www.edoo.pl/enjoy oraz na fan page’u projektu na Facebooku!