Zgodnie z literą prawa, przeciętnie większość pracowników nie powinna pracować dłużej niż 48 godzin tygodniowo, z uwzględnieniem nadgodzin. Można jednak pracować więcej niż 48 godzin tygodniowo, pod warunkiem uzgodnienia tego z pracodawcą. Pracodawca nie może bez Twojej zgody zmuszać Cię do pracy w wymiarze wykraczającym poza 48 godzin.

Pracowników poniżej 18 roku życia obowiązują inne zasady; nie mogą oni zazwyczaj pracować dłużej niż 40 godzin tygodniowo.
Są osoby, których te zasady nie obowiązują. Jeżeli pracujesz w jednym z niżej wymienionych zawodów, powinieneś sprawdzić w umowie o pracę, jaki wymiar czasu pracy Cię obowiązuje:

  • policja, wojsko i pracownicy ochrony cywilnej (np. strażacy i straż przybrzeżna)
  • lekarze stażyści (muszą pracować średnio 58 godzin w tygodniu)
  • służba domowa w prywatnych domach.


48-godzinny tydzień pracy może nie obowiązywać również innych zawodów. Obejmują one m.in.:

  • zawody związane z czynnościami ochrony i nadzoru, na przykład strażnicy
  • zawody, których wykonywania nie można przerwać z uwagi na konieczność ciągłości świadczenia usługi lub produkcji
  • zawody związane z przewidywalnym wzrostem aktywności, na przykład turystyka.

Jeżeli nie masz pewności, czy obowiązuje Cię 48-godzinny tydzień pracy i wydaje Ci się, że Twoja praca wpisuje się w jedną z powyższych kategorii, zasięgnij pecjalistycznej porady.

Co oznacza 48-godzinny tydzień pracy?
Zasada, że nie można pracować więcej niż 48 godzin tygodniowo nie oznacza, że nigdy nie można przekroczyć 48 godzin w danym tygodniu. Dopuszczalna liczba godzin pracy jest zwykle wielkością uśrednioną dla okresu 17 tygodni. Jest to okres referencyjny. Celem wyliczenia przeciętnego wymiaru czasu pracy w tygodniu musisz podzielić liczbę przepracowanych godzin przez liczbę tygodni w okresie referencyjnym. Jeżeli wynik nie jest większy niż 48, pracujesz z zachowaniem limitów przewidzianych przepisami prawa.

Co wliczamy do czasu pracy?
Do przeciętnego wymiaru czasu pracy nie zalicza się niektórych okresów. Są to:

  • dni przebywania na urlopie
  • dni przebywania na zwolnieniu lekarskim
  • dni przebywania na urlopie macierzyńskim, ojcowskim, adopcyjnym lub rodzicielskim
  • przerwy na lunch (chyba że musisz wtedy pracować)
  • dojazd do miejsca pracy i z powrotem (chyba że konieczność podróży narzuca praca, np. jest to dojazd na spotkanie)
  • w przypadku zabierania pracy do domu, jest to wliczane do czasu pracy jedynie za zgodą pracodawcy.

Jeżeli pracujesz dorywczo, Twój czas pracy jest uzależniony od tego, czy przebywasz w miejscu pracy czy w domu. Jeżeli pracujesz dorywczo z miejsca pracy, cały ten czas liczony jest jako czas pracy. Jeżeli pracujesz dorywczo z domu, dynie czas spędzony na pracy liczony jest jako czas pracy.

Czy można pracować więcej niż 48 godzin tygodniowo na własne życzenie?
Można pracować więcej niż 48 godzin tygodniowo na własne życzenie, przy czym pracodawca nie może wywierać presji na pracownika, aby się na to zgodził. Jeżeli chcesz pracować ponad 48 godzin, musisz poinformować o tym swego pracodawcę na piśmie. Twój pracodawca musi prowadzić ewidencję pozwalającą na wykazanie, że wyraziłeś na to zgodę. Możesz zmienić zdanie, jeżeli chcesz zaprzestać pracy wykraczającej poza 48 godzin, przy czym musisz poinformować o tym pracodawcę z co najmniej siedmiodniowym wyprzedzeniem. Okres ten może wynosić nawet do trzech miesięcy, jeżeli uzgodniłeś to uprzednio ze swoim pracodawcą.

Jeżeli pracowałeś więcej niż 48 godzin i chcesz to zarzucić, Twoje wynagrodzenie prawdopodobnie ulegnie zmniejszeniu.

Czy pracodawca może zmusić pracownika do pracy w większym wymiarze niż 48 godzin tygodniowo?
Jeżeli Twój pracodawca usiłuje zmusić Cię do pracy w większym wymiarze niż 48 godzin tygodniowo, łamie prawo. Nie powinieneś być traktowany niesprawiedliwie, prześladowany lub stawiany w niekorzystnym położeniu w jakikolwiek sposób z powodu odmowy pracy w wymiarze wykraczającym ponad 48 godzin tygodniowo. Jeżeli Twój pracodawca traktuje Cię niesprawiedliwie lub zwolni Cię z takiego powodu, możesz złożyć skargę do Inspektoratu Zdrowia i Bezpieczeństwa Pracy (Health and Safety Executive) lub Inspektoratu Sanitarnego (environmental health department) władz lokalnych (szczegóły poniżej). Możesz również wnieść skargę do sądu pracy (employment tribunal) (przy czym jeżeli jesteś pracownikiem, być może najpierw będziesz musiał złożyć zażalenie na piśmie do swego pracodawcy). Istnieją ściśle określone terminy wnoszenia skarg do sądu pracy; powinieneś jak najszybciej porozmawiać z doświadczonym doradcą, aby mieć pewność, że ich nie przekroczysz.

Dalsza pomoc.

Biuro Porad Obywatelskich.
Biuro Porad Obywatelskich, zwane po angielsku Citizens Advice Bureau, udziela bezpłatnych, poufnych, bezstronnych i niezależnych porad na każdy temat. Aby znaleźć najbliższe Biuro Porad Obywatelskich lub Biura, które udzielają porad za pośrednictwem poczty elektronicznej, należy kliknąć na link najbliższe CAB lub wyszukać numer telefonu w książce telefonicznej.

The Heath and safety executive.
The Health and Safety Executive (HSE) udziela pomocy w przypadku skarg dotyczących czasu pracy, jeżeli pracujesz w jednym z następujących miejsc pracy:

  • fabryki
  • budowy
  • szkoły
  • szpitale
  • kamieniołomy
  • kolej
  • zakłady chemiczne
  • kopalnie
  • farmy
  • tereny wystawowe
  • obiekty jądrowe
  • obiekty przybrzeżne


Aby poznać dane kontaktowe lokalnego HSE właściwego dla Twojego miejsca pracy i uzyskać ogólne informacje, zadzwoń na Infolinię HSE: 08701 545 500.

Environmental health department.
Environmental health department władz lokalnych udziela pomocy w przypadku skarg dotyczących czasu pracy, jeżeli pracujesz w jednym z następujących miejsc pracy:

  • biura
  • handel detaliczny
  • hurtownie
  • hotele
  • catering
  • sport
  • rekreacja
  • usługi konsumenckie
  • miejsca kultu


Aby poznać dane kontaktowe swojego environmental health department, zajrzyj do
lokalnej książki telefonicznej właściwej dla Twego miejsca pracy.

Ta informacja została opracowana przez Krajowe Zrzeszenie Biur Porad Obywatelskich, funkcjonujące pod nazwą Citizens Advice. Broszura ma zapewniać jedynie ogólną informację i nie należy jej traktować jako wyczerpującego źródła wiedzy prawnej na dany temat. Warto również zauważyć, że informacja tu zawarta odnosi się jedynie do Anglii, Walii i Szkocji. Broszura jest aktualizowana co miesiąc.

Data ostatniej aktualizacji: 1 grudnia 2006. Jeżeli od otrzymania tej broszury upłynęło więcej czasu, należy skontaktować się z miejscowym Biurem Porad Obywatelskich, aby sprawdzić czy zawarte w niej informacje są nadal poprawne. Można również odwiedzić naszą stronę internetową www.adviceguide.org.uk i pobrać aktualną wersję.