Okres Bożego Narodzenia i następujący po nim początek nowego roku to czas wzmożonych wydatków. Niemalże wszyscy ulegają magii zbliżających się świąt i w stanie euforii rzucają się w wir zakupów.
Wszechobecna świąteczna atmosfera sprzyja gorączce zakupów i opanowuje serca oraz umysły dorosłej części populacji Wielkiej Brytanii. Szalejący tłum kupujących tłoczy się na wyprzedażach podgrzany wzmożoną porcją reklam zachęcających do nabycia produktów po atrakcyjnych cenach serwowanych przez media i egzaltowanych sprzedawców. Potrzeba sprawienia najbliższym świątecznej niespodzianki powoduje, że kupujący z dużo wiekszą łatwością ulegają perswazji sprzedawców i po oferty „wyjątkowej szansy” sięgają bez opamiętania i skrywanej podejrzliwości. Wiele też osób nie chcąc „oszczędzać” na swoich najbliższych, decyduje się na zaciągnięcie kolejnej pożyczki, skorzystanie z kolejnej karty kredytowej czy powiększenie swego, często już niemałego debetu na bieżącym rachunku bankowym. To wszystko sprawia, że w tym właśnie okresie sprzedawcy, banki i instytucje udzielające pożyczki mogą spać spokojnie i bez większych obaw spoglądać w przyszłość.
Zadłużeni Brytyjczycy
Przyzwyczajeni do dobrobytu Wyspiarze często wydają znacznie więcej niż zarabiają. Ich zadłużeniu sprzyja niewątpliwie fakt, że ceny niepowstrzymanie rosną. Sytuacja gospodarcza kraju zaczyna mieć coraz większy wpływ na wybory konsumenckie i strukturę wydatków przeciętnej rodziny mieszkającej na Wyspach Brytyjskich. Rosnące ceny transportu, energii elektrycznej i gazu to wszystko ma decydujący wpływ na kondycje finansową przeciętnego zjadacza chleba. Ale zdarzają się również i takie okazje jak święta i Nowy Rok, które mogą poważnie nadszarpnąć kondycję finansową i zdolność kredytową rodziny. Z przeprowadzonych przez The Centre for Economic and Business Research (CEBR) badań wynika, że w czasie zbliżających się świąt każde gospodarstwo domowe wyda 399 funtów. Porównując z ubiegłym rokiem obserwujemy nieznaczny spadek wydatków świątecznych (w 2007 roku było to 413 funtów). Ogólnie w święta Brytyjczycy wydadzą 10,6 biliona funtów i jest to kwota mniejsza o 2,6 % w porównaniu do wydatków ubiegłorocznych. Specjaliści sądzą, iż tendencja spadkowa w przypadku wydatków świątecznych związana jest z ogólną recesją, która zaczyna być odczuwalna w gospodarce. W związku z taką sytuacją, na początku listopada The Bank of England obniżył stopy procentowe w większym stopniu niż początkowo zapowiadano. Obniżka sięgnęła 150 punktów bazowych. „Klienci odczują korzyści wynikające ze wzrostu konkurencji pomiędzy supermarketami. Oczywiście będziemy musieli nieco poczekać, żeby odczuć skutki obniżenia stóp procentowych” powiedział Doug McWilliams z CEBR.
Póki co jest wiele osób, które by utrzymać dotychczasowy standard życia powiększają limit kredytowy na rachunku bankowym nie zdając sobie sprawę z tego, że brak rozwagi w sprawach finansów osobistych połączony z niefrasobliwością w wydawaniu własnych i pożyczonych środków finansowych często ma poważne konsekwencje w przyszłości. Dlatego osoby, które planują w święta „zaszaleć” i skorzystać z kolejnej pożyczki i karty kredytowej powinny przestudiować umowy, które obowiązywać ich będą z pożyczkodawcą czy też wystawcą karty kredytowej. Jest to szczególnie istotne gdyż decyzja ta zostanie odnotowana w historii kredytowej.
Kup teraz, płać później
Oferty kupna na raty lub możliwość zaciągnięcia kredytu w banku na przyszłe zakupy świąteczne jest doskonałym rozwiązaniem dla tych, którzy są pewni, że spłacą dług w terminie. Otrzymanie takiego kredytu z banku to kwestia dokonania oceny zdolności kredytowej (credit score) danego wnioskodawcy tj. jego zdolności do spłaty zobowiązań w określonym przez bank terminie. Sprawdzenie tej wiarygodności kredytowej banki zlecają specjalnym agencjom (credit agencies) takim jak m.in. Experian czy Equifax, które weryfikują historię kredytową danego wnioskodawcy i jego rozliczenia z poprzednio zaciągniętych zadłużeń, rat, debetów. Agencje te przechowują również informacje dotyczące wyroków wydanych przez sąd rejonowy i przejęć nieruchomości, wykaz firm ogłaszających bankructwo. Jeśli ich raport spowoduje odrzucenie wniosku o pożyczkę przez bank, można zweryfikować ich decyzje w poszukiwaniu błędu i w ciągu 28 dni od ostatniej rozmowy z kredytodawcą, wnieść ponownie pismo o przeanalizowanie prośby o kredyt. W przypadku otrzymania kredytu warto dokładnie zapoznać się z umową dotyczącą terminu spłaty kredytu i oprocentowania, i jak najszybciej ustanowić przelew automatyczny (direct debit), który umożliwi kredytodawcy samodzielnie pobierać zobowiązania.
Kredyt na raty
Cóż, często chęć nabycia szybkiego dostępu do pieniędzy lub silna potrzeba korzystania z dobrodziejstw upragnionego zakupu sprawia, że podejmowane są nieprzemyślane decyzje o zaciągnięciu nowego kredytu, którego ciężar spłacania z czasem staje się coraz trudniejszy do udźwignięcia. W Wielkiej Brytanii jest wiele osób, które utraciły całkowitą płynność finansową z powodu zaciągniętych kredytów na spłatę starych długów. W efekcie zmuszone są szukać pomocy wśród firm specjalizujących się w wyprowadzaniu z długów tzw. debt management companies, które w ich imieniu, za dość wysokie honorarium, umarzają lub spłacają ich zobowiąznia finansowe wobec konkretnych wierzycieli. Są i też tacy, którzy tonąc w długach, postanowili ogłosić własne bankructwo polegające na zadeklarowaniu przed sądem chęci spłacania uzgodnionej części długu tzw. individual voluntary arrangement (IVA). Jeszcze inni zgłosili się o pomoc do doradców National Debtline (0808 808 4000) lub instytucji udzielających porad, jak m.in.: Debt Advice Trust (debtadvicetrust.org), Money Advice Trust (moneyadvicetrust.org). By uniknąć ich losu, warto spłacić pożyczkę lub zaciągnięty kredyt w terminie. A jak tego dokonać? Należy dbać by na koncie była wystarczająca ilość gotówki na pokrycie spłat. W przypadku kłopotów finansowych można wydłużyć okres spłaty, co spowoduje zwiększenie odsetek od zaciągniętego kredytu i zmniejszenie wysokości miesięcznych rat. Można równiez spłacać same odsetki od kredytu w umówionych z bankiem terminach tzw. okresowa karencja spłaty kredytu. Kłopoty finansowe ze spłatą rat za zakupiony towar w sklepie można uniknąć występując do banku z prośbą o uzyskanie dostępu do kredytu odnawialnego. Wówczas bank zapewnia dodatkowe środki, których nie trzeba spłacać przez kolejne 12 miesięcy (jeśli ma się w miarę dobrą historię kredytową i nie korzysta się w danym czasie z podobnego kredytu). Oczywiście wcześniej czy później taki kredyt trzeba będzie spłacić i to z nawiązką już w Nowym Roku, który przyniesie kolejne podwyżki mające niebagatelny wpływ na strukturę wydatków przeciętnej rodziny na Wyspach.
Procenty w górę
Początki nowego roku przyniosą kolejne podwyżki w cenie transportu, energii elektrycznej czy gazu. Ceny energii i gazu w Wielkiej Brytanii rosną dwukrotnie szybciej niż w Unii Europejskiej – podaje serwis BBC News. Ze statystyk Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) wynika, że ceny gazu i energii elektrycznej wzrosły na Wyspach w ubiegłym roku aż o 29,7 proc. Dla porównania średnia w pozostałych krajach unijnych to ok. 15 proc. Na przykład w Niemczech energia i gaz zdrożały o 12,2 proc., a we Francji o 14 proc. Rzecznik Energy Retail Association przekonuje z kolei, że podwyżki dlatego są tak dotkliwe, ponieważ do tej pory ceny nośników energii w Wielkiej Brytanii były sporo niższe niż w pozostałych krajach Unii Europejskiej. Tylko czy takie wytłumaczenie może w jakikolwiek sposób kogoś zadowolić?
Nie należy jednak popadać w pesymizm. Przed nami najpiękniejszy okres w roku. Czas Bożego Narodzenia, czas karnawału, radości i zabawy. Jeśli więc zdecydujemy się na zaciągnięcie pożyczki lub kredytu powinniśmy przedtem zrobić rachunek sumienia i przeanalizować naszą sytuację finansową, abyśmy mogli rozpocząć Nowy Rok bez poważniejszego zadłużenia na koncie. Dlatego zanim zdecydujemy się podpisać kolejne zobowiązania ratalne skorzystajmy z pomocy serwisów internetowych, które doradzają konsumentom w sprawach finansów. Na portalach takich jak: experian.co.uk, equifax.co.uk sprawdzić można własną zdolność kredytową w oparciu o credit report oraz credit scoring i wybrać kartę kredytową lub pożyczkę korzystając z portali: moneymarket.com, cardguide.co.uk, creditcardexpert.co.uk, moneynet.co.uk , ewentualnie podliczyć swój dług i czas spłaty wierzytelności na stronie: www.myvesta.org.uk/financial-calculators/quickest-way-pay-debt . Niemniej jednak nie należy zapominać o naszym najlepszym doradcy jakim jest zdrowy rozsądek. I tego w nadmiarze życzę w najbliższe Święta i w Nowym Roku.
Nicole Lisowska (współpraca: Grzegorz Samek) – Polish Zone
