Szczepienia ochronne to najbardziej bezpieczny i skuteczny sposób zabezpieczenia Twojego noworodka przed wieloma ciężkimi chorobami. Wykonane w zalecanych terminach, szczepienia wczesnego okresu dziecięcego zapewniają ochronę przed:

  • dyfterytem 
  • tężcem 
  • kokluszem
  • Hib (Haemophilus influenzae typu b)
  • polio (chorobą Heinego-Medina)
  • zapaleniem opon C (meningokokowa grupa C)
  • zakażaniem pneumokokowym
  • odrą
  • świnką oraz
  • różyczką.


Te choroby mogą mieć bardzo ciężki przebieg. Szczepienia ochronne nie tylko zapewnia ochronę Twojemu dziecku, ale także uniemożliwia rozprzestrzenianie się tych chorób, zabezpieczając inne dzieci, które nie mogą być szczepione, gdyż cierpią na pewne poważne schorzenia.

Często zadawane pytania dotyczące szczepień ochronnych.

Czym są szczepienia ochronne?

Szczepienia ochronne to sposób zabezpieczania przed groźnymi chorobami. Gdy otrzymamy szczepionkę, nasz organizm potrafi skuteczniej walczyć z chorobami, z którymi się zetknie.

Jak działają szczepionki?

Szczepionki zawierają nieznaczną ilość bakterii lub wirusa powodującego chorobę, bądź znikome ilości chemikaliów produkowanych przez bakterię. Szczepionka wymusza wytworzenie przeciwciał (substancji zwalczających infekcje i choroby) przez układ odpornościowy. Jeżeli Twoje dziecko zetknie się z infekcją, to przeciwciała rozpoznają ją i zwalczą. Ponieważ szczepionki stosowano w Zjednoczonym Królestwie z dużym powodzeniem, choroby takiej jak polio czy dyfteryt zostały w zasadzie wyeliminowane.
Niektóre choroby mogą być śmiertelne dla dzieci lub w sposób trwały uszkodzić ich zdrowie. Szczepienia przygotowują organizm Twojego dziecka do walki z tymi chorobami w razie zetknięcia się z nimi.

Kiedy powinienem zaszczepić moje dziecko?

Jest rzeczą ważną, aby Twoje dziecko otrzymało szczepionki w odpowiednim wieku – pierwsze są podawane w wieku dwóch miesięcy. Kolejne dawki szczepionek otrzyma w wieku trzech i czterech miesięcy. Dalsze szczepionki podaje się około 12. i 13. miesiąca życia, a następnie w wieku trzech i pięciu lat (przed pójściem do szkoły) oraz w wieku młodocianym.

Dlaczego noworodki należy szczepić tak wcześnie?

Te choroby są szczególnie groźne dla noworodków. Należy koniecznie zapewnić noworodkom ochronę jak najwcześniej, aby nie zapadły na żadną z nich.

Dlaczego moje dziecko potrzebuje więcej niż jednej dawki szczepionki?

Większość szczepień należy wykonać więcej niż raz, aby odpowiednio przygotować układ odpornościowy Twojego dziecka. Dla przykładu, konieczne są trzy dawki szczepionki DTaP/IPV/Hib w celu zapewnienia właściwego poziomu ochrony noworodkom. W dalszym okresie życia podawana są dawki przypominające, które zapewniają długofalową ochronę.

Skąd mam wiedzieć, kiedy nadszedł termin szczepień?

Twoja przychodnia lub klinika wyśle Ci zaproszenie na szczepienie dziecka. Większość klinik i przychodni posiada specjalistyczne komórki zajmujące się szczepieniami ochronnymi lub niemowlętami. Jeżeli nie możesz stawić się w przychodni w podanym terminie, to umów się na inny. Wszystkie szczepienia ochronne dla dzieci są darmowe.

Jak przebiega wizyta?

Lekarz lub pielęgniarka objaśni Ci proces szczepienia, a także udzieli odpowiedzi na wszelkie pytania. Szczepionka zostanie wstrzyknięta w mięśnie uda.

Co będzie, jeżeli nie przyjdę na umówioną wizytę?

Jeżeli nie przyjdziesz na umówioną wizytę lub w inny sposób opóźnisz szczepienie, to
powinieneś uzgodnić nowy termin. Program szczepień ochronnych można wznowić od miejsca, w którym został przerwany – nie ma potrzeby rozpoczynania wszystkiego od samego początku.

Jeżeli niektóre choroby zniknęły z naszego kraju, to czemu potrzebne są szczepienia
ochronne?

W Zjednoczonym Królestwie, prowadzony na szeroką skalę program szczepień ochronnych uniemożliwia rozprzestrzenianie się tych chorób. Na całym świecie przeszło 15 milionów osób umiera rokrocznie na choroby zakaźne. Ponad połowa tej liczby to dzieci poniżej piątego roku życia. Szczepienia ochronne mogłyby zapobiec większości tych zgonów. Ponieważ coraz więcej osób podróżuje za granicę i jednocześnie odwiedza nasz kraj, istnieje ryzyko sprowadzenia tych chorób do Zjednoczonego Królestwa. Mogłyby one wówczas dotknąć osoby, które nie zostały poddane szczepieniom, tak więc w razie pominięcia szczepień, Twoje dziecko byłoby szczególnie narażone. Szczepienia ochronne nie tylko chronią Twoje dziecko, ale także Twoją rodzinę i całe społeczeństwo, a zwłaszcza te dzieci, którym nie można podać szczepionek z przyczyn medycznych.
Pamiętaj, nigdy nie jest za późno, aby zaszczepić Twoje dziecko. Nawet jeżeli zapomniałeś zaszczepić dziecka i osiągnęło ono wiek powyżej zalecanego, porozmawiaj z lekarzem rodzinnym, pielęgniarką lub doradcą ds. zdrowia w celu zorganizowania szczepienia.

Skąd wiemy, że szczepionki są bezpieczne?

Przed dopuszczeniem do użytku, wszystkie leki (w tym szczepionki) są poddawane
rygorystycznym badaniom w celu oceny ich bezpieczeństwa i skuteczności. Po wydaniu
zezwolenia, bezpieczeństwo każdej szczepionki jest dalej monitorowane. Wszelkie wykryte, rzadko występujące skutki uboczne są drobiazgowo analizowane. Wszystkie leki mogą powodować skutki uboczne, ale szczepionki należą do najbezpieczniejszych. Badania prowadzone na całym świecie wskazują jednoznacznie, że szczepienia ochronne są najbardziej bezpiecznym sposobem ochrony zdrowia Twojego dziecka. Często zadawane pytania dotyczące szczepień ochronnych.

Martwię się, że zastrzyk źle wpłynie na moje dziecko.

Twoje dziecko może płakać i być podenerwowane przez parę minut, ale najpewniej uspokoi się po przytuleniu.

Jak dziecko będzie się czuło po zastrzyku?

U niektórych dzieci wystąpią skutki uboczne, takie jak:

  • zaczerwienienie lub obrzmienie w miejscu zastrzyku (zniknie ono samo po pewnym czasie)
  • umiarkowane rozdrażnienie, któremu może towarzyszyć niedysponowanie; lub
  • podwyższona temperatura (gorączka).


Czym jest gorączka?

Gorączka jest temperaturą powyżej 37.50C. Gorączki występują dość często u dzieci, ale z reguły są łagodne. Jeżeli buzia dziecka jest rozgrzana lub zaczerwieniona, to może ono mieć gorączkę. Sprawdź temperaturę za pomocą termometru.

Jak leczyć gorączkę?

Nie pozwól na nadmierny wzrost temperatury ciała:

  • pilnuj, aby nie miało na sobie zbyt wiele warstw ubrań lub koców, a także
  • podawaj mu dużo chłodnych napojów.

Dawka paracetamolu dla dzieci lub ibuprofenu pomoże zbić gorączkę. Dokładnie przeczytaj instrukcje podane na butelce. Po czterech-sześciu godzinach może zajść potrzeba podania kolejnej dawki. Pamiętaj – nie wolno podawać leków zawierających aspirynę dziecku poniżej 16 roku życia. Jeżeli jest zaniepokojony stanem dziecka, to zaufaj swojemu instynktowi. Porozmawiaj z lekarzem lub zadzwoń na bezpośrednią infolinię NHS pod numerem 0845 46 47. Natychmiast wezwij lekarza, o dowolnej porze, jeżeli dziecko:

  • ma temperaturę 39 C lub wyższą; lub
  • wystąpi u niego atak drgawkowy.

Jeżeli klinika jest zamknięta i nie możesz skontaktować się z lekarzem, to zaufaj nstynktowi i zgłoś się do oddziału nagłych przypadków w najbliższym szpitalu.

Obawiam się, że moje dziecko może mieć alergie. Czy można podać mu szczepionkę?

Tak. Astma, egzema, gorączka sienna i alergie nie uniemożliwiają podania dziecku szczepionki w ramach rutynowego programu szczepień ochronnych dla dzieci. W razie jakichkolwiek pytań, skonsultuj się z lekarzem, pielęgniarką lub doradcą ds. zdrowia.

Czy niektóre dzieci mają alergię na szczepionki?

Niezwykle rzadko, u dziecka może wystąpić reakcja alergiczna wkrótce po podaniu szczepionki. Ma ona postać wysypki lub swędzenia, które dotyka część lub całe ciało. Lekarz lub pielęgniarka podająca zastrzyk wie jak uśmierzyć takie reakcje. Nie jest to powód powstrzymywania się od dalszych szczepień. Jeszcze rzadziej, w ciągu kilku minut po szczepieniu u dziecka może wystąpić ostra reakcja, która powoduje trudności z oddychaniem, a nawet zapaść. Jest to tzw. reakcja anafilaktyczna. Przeprowadzone ostatnio badanie wykazało, że na pół miliona szczepień występuje zaledwie jedna reakcja anafilaktyczna. Osoby podające szczepionkę są przeszkolone w zakresie takich reakcji, a dziecko szybko powróci do zdrowia, jeżeli tylko otrzyma odpowiednią pomoc. Reakcja anafilaktyczna jest ostrą i natychmiastową reakcją, która wymaga natychmiastowej opieki medycznej.

Czy te szczepionki dla dzieci zawierają tiomersal?

Żadna z rutynowych szczepionek opisanych w niniejszej broszurze nie zawiera tiomersalu.

Czy są jakieś powody, dla których moje dziecko nie powinno być zaszczepione?

Istnieje niewiele powodów, dla których nie można zaszczepić dziecka. Szczepionka nie powinna być podana niemowlakowi, u którego stwierdzono:

  • potwierdzoną reakcję anafilaktyczną na wcześniejszą dawkę szczepionki, bądź
  • potwierdzoną reakcję anafilaktyczną na neomycynę, streptomycynę lub polimyksynę B (antybiotyki, które mogą zostać dodane do szczepionek w bardzo małych dawkach).


Dzieci „immunosupresyjne” nie powinny z zasady otrzymywać szczepionek żywych. Do dzieci „immunosupresyjnych” zaliczamy:

  • te, których układ odpornościowy jest zahamowany wskutek poważnego kursu leczenia, związanego przykładowo z przeszczepem lub rakiem, a także
  • te, które cierpią na schorzenie wpływające na funkcjonowanie układu odpornościowego, przykładowo z pierwotnym niedoborem odpornościowym.

Jeżeli Twoje dziecko należy do tej grupy, to musisz poinformować o tym lekarza, pielęgniarkę lub doradcę ds. zdrowia przez szczepieniem. Poradzą się oni specjalistów co do stosowania szczepionek żywych, takich jak MMR czy BCG. Nie ma żadnych innych powodów, dla których zdecydowanie nie należy podawać szczepionek.

Co się stanie, jeżeli moje dziecko będzie chore w wyznaczonym dniu wizyty?

Jeżeli Twojego dziecko zapadnie na lekką chorobę bez gorączki, np. na przeziębienie, to cykl szczepień powinien być kontynuowany w uzgodnionych terminach. Jeśli jednak pojawi się gorączka, to szczepienia należy wznowić dopiero po pełnym wyzdrowieniu.
Chodzi o to, aby nie skojarzyć gorączki ze szczepionką, czy też podwyższenia gorączki. Jeżeli Twoje dziecko:

  • cierpi na zaburzenia krzepnięcia krwi lub
  • przeszło atak drgawkowy nie związany z gorączką,

to porozmawiaj z lekarzem, pielęgniarką lub doradcą ds. zdrowia przed jakimkolwiek
szczepieniem.

Czym są ataki drgawkowe?

Ataki drgawkowe powodowane przez gorączkę (nazywamy je napadami gorączkowymi lub drgawkami gorączkowymi) są rzadkie w pierwszych sześciu miesiącach życia – występują one częściej w drugim roku życia. Później ryzyko maleje, zaś po piątym roku życia prawdopodobieństwo ich wystąpienia staje się znikome. Większość dzieci cierpiących na napady gorączkowe wraca do pełnego zdrowia. Gdy napad wystąpi w krótkim czasie po szczepieniu ochronnym, jego przyczyną nie musi być szczepionka lub gorączka, lecz zasadniczy stan chorobowy. Jeżeli niemowlak dozna ataku drgawkowego wkrótce po szczepieniu, to należy skontaktować się z lekarzem. Być może konieczna będzie wizyta u specjalisty, który przeprowadzi dalsze badania i udzieli porad co do przyszłych szczepień ochronnych. Jeżeli klinika jest zamknięta lub nie możesz skontaktować się z lekarzem, to pójdź bezpośrednio do oddziału przypadków nagłych w najbliższym szpitalu.

Moje dziecko jest wcześniakiem. Kiedy powinno otrzymać pierwszą szczepionkę?

Wcześniaki są bardziej narażone na infekcje. Powinny być szczepione według zaleconego harmonogramu poczynając od drugiego miesiąca życia, niezależnie od stopnia przedwczesności.

Czy moje dziecko musi otrzymać szczepienia ochronne?

W Zjednoczonym Królestwie rodzice mogą sami zadecydować o tym, czy ich dziecko ma być poddane szczepieniom ochronnym. Szczepienia są zalecane, gdyż zapewniają dziecku najlepszą ochronę przed poważnymi – a nierzadko śmiertelnymi – chorobami. Obecnie, dzieci na całym świecie są rutynowo chronione szczepionkami. Dzięki temu, niektóre z najgroźniejszych chorób na świecie mogą wkrótce zniknąć.

Jak długo muszę czekać, dopóki będę mógł udać się z dzieckiem na basen?

Wbrew obiegowym opiniom, możesz wziąć dziecko na basen w dowolnym czasie przed lub po szczepieniu.

Czy są inne sposoby zabezpieczenia mojego dziecka?

Nie istnieją żadne innego sposoby zabezpieczenia dziecka o dowiedzionej skuteczności. Wydział Homeopatii (zarejestrowana organizacja lekarzy wykwalifikowanych w dziedzinie homeopatii) stosuje się do wytycznych Ministerstwa Zdrowia, zalecając rodzicom szczepienie dzieci przy użyciu standardowych szczepionek, chyba że jest to niewskazane z przyczyn medycznych.

Dokładniejsze informacje można znaleźć na witrynie www.trusthomeopathy.org.

Dlaczego program szczepień ochronnych jest zmieniany od czasu do czasu?

Programy szczepień ochronnych są regularnie poddawane ocenie w celu zapewnienia, żeby wszystkie dzieci miały ochronę przed chorobami, którym można zapobiec. Programy są zmieniane po pojawieniu się nowych szczepionek, a także wówczas, gdy badania naukowe wykażą, iż wykonywanie szczepień w innych terminach zwiększa poziom ochrony. Ostatnimi czasy, do programu szczepień realizowanego w Zjednoczonym Królestwie wprowadzono następujące zmiany:

  • wprowadzono nową szczepionkę pneumokokową (PCV) dla dzieci w drugim i czwartym miesiącu życia, z dawką przypominającą w wieku 13 miesięcy
  • zmieniono termin szczepień MenC, z dodaniem dawki przypominającej podawanej w wieku 12 miesięcy; oraz
  • dodano dawkę przypominającą szczepionki Hib w wieku 12 miesięcy.